Jean-Claude Faveyrial (Original workmanship published 1884-1889):The Albanian language has a wealth and variety that goes far beyond the language of Aristophanes/Faveyrial: Gjuha shqipe ka një begati dhe shumëllojshmëri që e kalon mjaft gjuhën e Aristofanit
Gjithçka që ne mund të bëjmë, është të rrëmojmë vetë në sa më shumë
histori të mundshme, duke ia lënë të tjerëve, më me fat, barrën që të
plotësojnë nismën tone. Mund të sjellë habi, gjithashtu, fakti se, në
vend që të kufizohemi në atë çka sot quhet Shqipëri, ne këtu kemi
përfshirë historinë e Maqedonasve. Shkaku për këtë është se, sipas
Strabonit, Maqedonasit dhe Shqiptarët e Epirit, përbënin një popull të
vetëm. Në të vërtetë, Straboni i Sinopit, i cili duket se ka vizituar
këto vende, thotë se:
“Shqiptarët dhe Maqedonasit flisnin të njëjtën gjuhë, kishin të njëjtat sjellje në zakonet e tyre, i prisnin flokët në të njëjtën mënyrë, dhe se ata kishin mjaft gjëra të tjera të përbashkëta, deri në atë masë, sa janë të shumtë ata që e kuptojnë Maqedoninë deri në Korkyrë (Korfuz)…”.
Sot Grekët thonë se janë e njëjta racë me Maqedonasit. Kryeministri i mbretit Gjergj arriti deri aty sa të pretendojë se: -”Greqia lidhet me Maqedoninë për nga njëjtësia e racës dhe e traditave historike”. (Qarkore e 10 tetorit 1885).Por, zotit Delijani a nuk i kujtohet Demosteni kur i cilëson Maqedonasit si barbarë, dhe Filipin e Tretë mbret të barbarëve? Aq më tepër është e vërtetë se, për sytë e Grekëve të lashtë, Maqedonasit ishin një racë e huaj. Sa iu përket Bullgaro-Sllavëve, ne do t’i përmendim shumë herë, dhe kjo fillimisht për të kujtuar rrethanat kur ata kanë zëvendësuar në Maqedoni dhe Myzi racën shqiptaro-romane, dhe më pas, mbrojtjen me të cilën ata kishin përfshirë, qoftë. Metropolin Ilir, qoftë popujt përkatës në të. Zanafilla galo-keltike e Perandorisë Otomane, në të cilën Shqipëria përbën sot tre krahina të mëdhe ose vilajete, do kishte nevojë për hollësi më të mëdha. Por, këtu, ne kemi arritur të përmbledhim veç një studim të gjatë të bërë më parë, dhe që ne mund ta shtypim diku tjetër. Gjykimi që ne kemi sjellë për Serbët, dhe në veçanti për të mirënjohurin Dushan, duket i ashpër.
Por, na u desh ta gjykojmë këtë të ashtuquajtur burrë të shquar, jo sipas rrëfimeve serbe, por, sipas veprave, sipas zakonit të tij, sipas mikpritësit të tij Kantakuzen, dhe, më së fundi, sipas raporteve të legatëve, që me sjelljen e tij i bënte të vinin nga Roma, dhe që ai i kthente, më pas, jo ndershmërisht. Dijetarët kanë pretenduar se, një e treta e gjuhës shqipe është me rrënjë latine, një e treta greke, dhe një e treta ilire. Por, në vend që të nxjerrim prej shqiptarëve fjalë të huazuara nga gjuhët latine dhe greke, a mos do të ishte më mirë ti shihnim ato të huazuara prej latinëve dhe grekëve nga gjuha pellazgjike, e cila kalon, në mënyrë të pakundërshtueshme, si gjuha e parë e ardhur në Itali dhe në Greqi, dhe të cilën shqiptarët e përcjellin natyrshëm si e vetmja gjuhë e ruajtur deri në ditët tona? Le të pranojmë se shqipja është e varfër, domethënë, ajo nuk është e kultivuar. Por, po t’i hiqnim gjuhëve më të kultivuara fjalët shkencore të huazuara nga të tjerat, si do të katandiseshin ato?
Çështja kthehet pra kështu: -Shqiptarët, a i kanë ata, po apo jo, fjalët për të cilat deri këtu kanë patur nevojë, -dhe gjuha e tyre a përshtatet, po apo jo, në formimin e fjalëve të nevojshme për lëvrimin e shkencave në Shqipëri? I nderuari z.Dozon, ish konsull i Francës në Janinë, dëshmia e të cilit ka një peshë të rëndësishme, dhe i cili, për mbledhjen e këngëve, gramatikën dhe fjalorin e tij, padyshim ka meritë të madhe për Shqipërinë, pohon se: –”në raportin fonetik gjuha shqipe ka një begati dhe shumëllojshmëri që e kalon mjaft gjuhën e Aristofanit”.
Si mundet që kleri grek të mos jetë i fajshëm, kur ka penguar, dhe ende pengon në ditët e sotme, lëvrimin e kësaj gjuhe kaq të bukur!
Grekët mburren se letërsia e tyre ka filluar me Homerin. Po Homeri vetë, nga cila shkollë greke ka dalë? Nga cilat shkolla është formuar? Përpara shkollave greke, pra, ka pasur shkolla pellazgjike, dhe një literaturë të madhe dhe të përkryer, e cila ka qënë themeli i letërsisë greke, ashtu si ndërtimet ciklopike kanë shërbyer si themel për ngrehinat e përkohëshme të ngritura prej Grekëve të lashtë. Cilado qoftë vlera e letërsisë greke, brezat pasardhës do t’i qortojnë padyshim të gjithë shqiptarët që e lëvrojnë atë duke shpërfillur letërsisë e vet, dhe të gjithë shqiptarët e pasur që themelojnë shkolla për grekët, në vend që t’i ngrenë ato për bashkatdhetarët e tyre. Në përurimin e Zhapionit (21 korrik1885), Zhapa i ri, foli për “ndjenja me të vërtetë humanitare” të themeluesit, xhaxhait të tij. Por, sa ka pasur ai ndjenja patriotike veç ndjenjave humanitare? Qysh atëhere, çfarë ka bërë Zhapa i Labovës (Përmet)? Ai, thjeshtë, ka dhënë më tepër një shembull të shëmtuar. Padyshim që grekët e kanë duartrokitur. Por, Shqiptarëve të vërtetë a nuk u është dashur të rënkojnë prej kësaj? Mjerisht, Zhapa nuk është i vetmi. I mirënjohuri Kristaq Zografi ka bërë dhe shumë të tjera. Diçka e çuditshme kur ata, e të tjerë si ata, besojnë se nderohen, ndërkohë që mbulohen me një turp nga më të përçmuarit, pasi Shqipëria është vendi më i prapambetur i Europës nga pikëpamja arsimore, dhe ndoshta, e vetmja në botën e popujve jo barbarë, e cila nuk ka letërsinë e saj kombëtare.
“Historia e Shqipërisë”
Jean-Claude Faveyrial
Origjinali i punuar e botuar 1884-1889
All we can do is dig ourselves into as many stories as possible, leaving others, more fortunate, with the burden of fulfilling our initiative. It may also come as a surprise that, instead of confining ourselves to what is now called Albania, we have included the history of the Macedonians here. The reason for this is that, according to Strabo, the Macedonians and the Albanians of Epirus constituted a single people. Indeed, Strabo of Sinope, who seems to have visited these places, says:
“Albanians and Macedonians spoke the same language, had the same behavior in their habits, cut their hair the same way, and that they had many other things in common, to the extent that many who understand Macedonia to Corfu (Corfu)… ”.
Today the Greeks say they are the same race as the Macedonians. King George's Prime Minister went so far as to claim: - "Greece is related to Macedonia on the basis of race and historical traditions." (Circular of October 10, 1885) .But does Mr. Delijan not remember Demosthenes when he calls the Macedonians barbarians, and Philip the Third king of barbarians? It is even more true that, to the eyes of the ancient Greeks, the Macedonians were an alien race. As far as the Bulgarian-Slavs are concerned, we will mention them many times, first to remember the circumstances when they replaced the Macedonian-Roman race in Macedonia and Myz, and then the protection with which they were involved, be it. The Illyrian metropolis, be it the respective peoples in it. The Ottoman-era Galo-Celtic genesis, in which Albania today comprises three large provinces or vilayets, would need greater detail. But here we have managed to summarize just one long study done before, and that we can print elsewhere. The judgment we have brought about the Serbs, and in particular the well-known Dusan, seems harsh.
But we had to judge this so-called outstanding man, not according to Serbian narratives, but according to his deeds, his custom, his host Kantakuzen, and finally, according to the legate reports, that he made them come from Rome, and he returned them afterwards, not honestly. Scholars have claimed that one third of the Albanian language is of Latin origin, one third Greek, and one third Illyrian. But instead of deriving from Albanians borrowed words from the Latin and Greek languages, would it not be better to see them borrowed from the Latin and Greeks from the Pelasgian language, which irrefutably passes as the language of the first come to Italy and Greece, and which Albanians naturally follow as the only language preserved to this day? Let's admit that Albanian is poor, that is, it is not cultivated. But if we removed the scientific words borrowed from other cultivated languages, how would they be reduced?
The question then turns: - Albanians, do they have, yes or no, the words they have so far needed, - and does their language fit, yes or no, into shaping the words needed to teach science in Albania? ? The Honorable Mr. Dozon, a former consul of France in Ioannina, whose testimony is of great importance, and who, for his songwriting, grammar and vocabulary, undoubtedly has great merit for Albania, claims that: - "In the phonetic relation the Albanian language has a richness and variety that goes far beyond the language of Aristophanes."
How can the Greek clergy not be guilty of obstructing, and still hindering, the delivery of such a beautiful language today!
The Greeks boast that their literature began with Homer. But what Greek school did Homer himself come out of? From which schools was it formed? Before the Greek schools there were, therefore, Pelasgian schools, and great and fine literature, which was the foundation of Greek literature, just as the Cyclopean constructions served as the foundation for the temporary edifices erected by the ancient Greeks. Whatever the value of Greek literature, the next generations will undoubtedly rebuke all Albanians who abandon it by ignoring their own literature, and all wealthy Albanians who set up schools for Greeks rather than raising them for compatriots. Theirs. At the inauguration of Japion (July 21, 1885), the young Zapion spoke of the "truly humanitarian feelings" of the founder, his uncle. But how much has he had patriotic feelings other than humanitarian feelings? Since then, what has Zava Labova (Përmet) done? He has simply set an ugly example. The Greeks have no doubt applauded. But didn't the true Albanians have to groan about it? Sadly, Zappa is not alone. The well-known Kristaq Zografi has done many more. Something strange when they, and others like them, believe that they are honored, while being covered with shame by the most despised, as Albania is Europe's most backward country in terms of education, and perhaps the only one in the world of peoples not barbarian, which does not have its own national literature.
“Shqiptarët dhe Maqedonasit flisnin të njëjtën gjuhë, kishin të njëjtat sjellje në zakonet e tyre, i prisnin flokët në të njëjtën mënyrë, dhe se ata kishin mjaft gjëra të tjera të përbashkëta, deri në atë masë, sa janë të shumtë ata që e kuptojnë Maqedoninë deri në Korkyrë (Korfuz)…”.
Sot Grekët thonë se janë e njëjta racë me Maqedonasit. Kryeministri i mbretit Gjergj arriti deri aty sa të pretendojë se: -”Greqia lidhet me Maqedoninë për nga njëjtësia e racës dhe e traditave historike”. (Qarkore e 10 tetorit 1885).Por, zotit Delijani a nuk i kujtohet Demosteni kur i cilëson Maqedonasit si barbarë, dhe Filipin e Tretë mbret të barbarëve? Aq më tepër është e vërtetë se, për sytë e Grekëve të lashtë, Maqedonasit ishin një racë e huaj. Sa iu përket Bullgaro-Sllavëve, ne do t’i përmendim shumë herë, dhe kjo fillimisht për të kujtuar rrethanat kur ata kanë zëvendësuar në Maqedoni dhe Myzi racën shqiptaro-romane, dhe më pas, mbrojtjen me të cilën ata kishin përfshirë, qoftë. Metropolin Ilir, qoftë popujt përkatës në të. Zanafilla galo-keltike e Perandorisë Otomane, në të cilën Shqipëria përbën sot tre krahina të mëdhe ose vilajete, do kishte nevojë për hollësi më të mëdha. Por, këtu, ne kemi arritur të përmbledhim veç një studim të gjatë të bërë më parë, dhe që ne mund ta shtypim diku tjetër. Gjykimi që ne kemi sjellë për Serbët, dhe në veçanti për të mirënjohurin Dushan, duket i ashpër.
Por, na u desh ta gjykojmë këtë të ashtuquajtur burrë të shquar, jo sipas rrëfimeve serbe, por, sipas veprave, sipas zakonit të tij, sipas mikpritësit të tij Kantakuzen, dhe, më së fundi, sipas raporteve të legatëve, që me sjelljen e tij i bënte të vinin nga Roma, dhe që ai i kthente, më pas, jo ndershmërisht. Dijetarët kanë pretenduar se, një e treta e gjuhës shqipe është me rrënjë latine, një e treta greke, dhe një e treta ilire. Por, në vend që të nxjerrim prej shqiptarëve fjalë të huazuara nga gjuhët latine dhe greke, a mos do të ishte më mirë ti shihnim ato të huazuara prej latinëve dhe grekëve nga gjuha pellazgjike, e cila kalon, në mënyrë të pakundërshtueshme, si gjuha e parë e ardhur në Itali dhe në Greqi, dhe të cilën shqiptarët e përcjellin natyrshëm si e vetmja gjuhë e ruajtur deri në ditët tona? Le të pranojmë se shqipja është e varfër, domethënë, ajo nuk është e kultivuar. Por, po t’i hiqnim gjuhëve më të kultivuara fjalët shkencore të huazuara nga të tjerat, si do të katandiseshin ato?
Çështja kthehet pra kështu: -Shqiptarët, a i kanë ata, po apo jo, fjalët për të cilat deri këtu kanë patur nevojë, -dhe gjuha e tyre a përshtatet, po apo jo, në formimin e fjalëve të nevojshme për lëvrimin e shkencave në Shqipëri? I nderuari z.Dozon, ish konsull i Francës në Janinë, dëshmia e të cilit ka një peshë të rëndësishme, dhe i cili, për mbledhjen e këngëve, gramatikën dhe fjalorin e tij, padyshim ka meritë të madhe për Shqipërinë, pohon se: –”në raportin fonetik gjuha shqipe ka një begati dhe shumëllojshmëri që e kalon mjaft gjuhën e Aristofanit”.
Si mundet që kleri grek të mos jetë i fajshëm, kur ka penguar, dhe ende pengon në ditët e sotme, lëvrimin e kësaj gjuhe kaq të bukur!
Grekët mburren se letërsia e tyre ka filluar me Homerin. Po Homeri vetë, nga cila shkollë greke ka dalë? Nga cilat shkolla është formuar? Përpara shkollave greke, pra, ka pasur shkolla pellazgjike, dhe një literaturë të madhe dhe të përkryer, e cila ka qënë themeli i letërsisë greke, ashtu si ndërtimet ciklopike kanë shërbyer si themel për ngrehinat e përkohëshme të ngritura prej Grekëve të lashtë. Cilado qoftë vlera e letërsisë greke, brezat pasardhës do t’i qortojnë padyshim të gjithë shqiptarët që e lëvrojnë atë duke shpërfillur letërsisë e vet, dhe të gjithë shqiptarët e pasur që themelojnë shkolla për grekët, në vend që t’i ngrenë ato për bashkatdhetarët e tyre. Në përurimin e Zhapionit (21 korrik1885), Zhapa i ri, foli për “ndjenja me të vërtetë humanitare” të themeluesit, xhaxhait të tij. Por, sa ka pasur ai ndjenja patriotike veç ndjenjave humanitare? Qysh atëhere, çfarë ka bërë Zhapa i Labovës (Përmet)? Ai, thjeshtë, ka dhënë më tepër një shembull të shëmtuar. Padyshim që grekët e kanë duartrokitur. Por, Shqiptarëve të vërtetë a nuk u është dashur të rënkojnë prej kësaj? Mjerisht, Zhapa nuk është i vetmi. I mirënjohuri Kristaq Zografi ka bërë dhe shumë të tjera. Diçka e çuditshme kur ata, e të tjerë si ata, besojnë se nderohen, ndërkohë që mbulohen me një turp nga më të përçmuarit, pasi Shqipëria është vendi më i prapambetur i Europës nga pikëpamja arsimore, dhe ndoshta, e vetmja në botën e popujve jo barbarë, e cila nuk ka letërsinë e saj kombëtare.
“Historia e Shqipërisë”
Jean-Claude Faveyrial
Origjinali i punuar e botuar 1884-1889
All we can do is dig ourselves into as many stories as possible, leaving others, more fortunate, with the burden of fulfilling our initiative. It may also come as a surprise that, instead of confining ourselves to what is now called Albania, we have included the history of the Macedonians here. The reason for this is that, according to Strabo, the Macedonians and the Albanians of Epirus constituted a single people. Indeed, Strabo of Sinope, who seems to have visited these places, says:
“Albanians and Macedonians spoke the same language, had the same behavior in their habits, cut their hair the same way, and that they had many other things in common, to the extent that many who understand Macedonia to Corfu (Corfu)… ”.
Today the Greeks say they are the same race as the Macedonians. King George's Prime Minister went so far as to claim: - "Greece is related to Macedonia on the basis of race and historical traditions." (Circular of October 10, 1885) .But does Mr. Delijan not remember Demosthenes when he calls the Macedonians barbarians, and Philip the Third king of barbarians? It is even more true that, to the eyes of the ancient Greeks, the Macedonians were an alien race. As far as the Bulgarian-Slavs are concerned, we will mention them many times, first to remember the circumstances when they replaced the Macedonian-Roman race in Macedonia and Myz, and then the protection with which they were involved, be it. The Illyrian metropolis, be it the respective peoples in it. The Ottoman-era Galo-Celtic genesis, in which Albania today comprises three large provinces or vilayets, would need greater detail. But here we have managed to summarize just one long study done before, and that we can print elsewhere. The judgment we have brought about the Serbs, and in particular the well-known Dusan, seems harsh.
But we had to judge this so-called outstanding man, not according to Serbian narratives, but according to his deeds, his custom, his host Kantakuzen, and finally, according to the legate reports, that he made them come from Rome, and he returned them afterwards, not honestly. Scholars have claimed that one third of the Albanian language is of Latin origin, one third Greek, and one third Illyrian. But instead of deriving from Albanians borrowed words from the Latin and Greek languages, would it not be better to see them borrowed from the Latin and Greeks from the Pelasgian language, which irrefutably passes as the language of the first come to Italy and Greece, and which Albanians naturally follow as the only language preserved to this day? Let's admit that Albanian is poor, that is, it is not cultivated. But if we removed the scientific words borrowed from other cultivated languages, how would they be reduced?
The question then turns: - Albanians, do they have, yes or no, the words they have so far needed, - and does their language fit, yes or no, into shaping the words needed to teach science in Albania? ? The Honorable Mr. Dozon, a former consul of France in Ioannina, whose testimony is of great importance, and who, for his songwriting, grammar and vocabulary, undoubtedly has great merit for Albania, claims that: - "In the phonetic relation the Albanian language has a richness and variety that goes far beyond the language of Aristophanes."
How can the Greek clergy not be guilty of obstructing, and still hindering, the delivery of such a beautiful language today!
The Greeks boast that their literature began with Homer. But what Greek school did Homer himself come out of? From which schools was it formed? Before the Greek schools there were, therefore, Pelasgian schools, and great and fine literature, which was the foundation of Greek literature, just as the Cyclopean constructions served as the foundation for the temporary edifices erected by the ancient Greeks. Whatever the value of Greek literature, the next generations will undoubtedly rebuke all Albanians who abandon it by ignoring their own literature, and all wealthy Albanians who set up schools for Greeks rather than raising them for compatriots. Theirs. At the inauguration of Japion (July 21, 1885), the young Zapion spoke of the "truly humanitarian feelings" of the founder, his uncle. But how much has he had patriotic feelings other than humanitarian feelings? Since then, what has Zava Labova (Përmet) done? He has simply set an ugly example. The Greeks have no doubt applauded. But didn't the true Albanians have to groan about it? Sadly, Zappa is not alone. The well-known Kristaq Zografi has done many more. Something strange when they, and others like them, believe that they are honored, while being covered with shame by the most despised, as Albania is Europe's most backward country in terms of education, and perhaps the only one in the world of peoples not barbarian, which does not have its own national literature.
